ငရုတ္သီၤးနွင့္ က်န္းမာေရး

ငရုတ္သီးမ်ိဴးေပါင္း ဘယ္နွမ်ိဳးရွိလဲ

ငရုတ္သီးဟာ ရုကၡေဗဒအရ Solanaceae family ထဲက Genus Capsicum ကိုေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။

Capsicum မွာ species မ်ားစြာရွိတဲ.အနက္ ဒီေန. ကမၻာေပၚမွာ အသံုးအမ်ားဆံုး species က ၄၆ မ်ိဴး ရွိပါတယ္ အဲ.ဒီအထဲမွာ လူသိအမ်ားဆံုး species ကေတာ. Capsicum annum ျဖစ္ပါတယ္ ၊ annum ဆိုတဲ. အဓိပၸာယ္ကေတာ. တႏွစ္ပါတ္လံုး ေပါက္ေရာက္တဲ. အပင္ကိ္ု ရည္ညႊန္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ငရုတ္သီးဟာ တကမၻာလံုး အသံုးမ်ားတဲ. မီးဖိုေခ်ာင္သံုး ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ သာမန္အရပ္သံုး ေ၀ါဟာရ အေနနဲ. Chili pepper လို.ေခၚပါတယ္၊ ျပီးေတာ. အေရာင္ေပၚ မူတည္ျပီး အစိမ္းေရာင္ ရွိရင္ Green pepper ၊ အ၀ါေရာင္ ဆုိရင္ Yellow pepper အနီေရာင္ဆိုရင္ Red pepper စသည္ျဖင့္ ေခၚေ၀ၚေလ. ရွိပါတယ္။ သူ.ရဲ. Botanical name ျဖစ္တဲ. Capsicum လို.ေျပာရင္လဲ သိတဲ.လူမ်ားပါတယ္၊ အေမရိကားမွာေတာ. ငရုတ္သီးပြပြ အၾကီးၾကီးေတြကို ေခါင္ေးလာင္းနဲ.တူလို. Bell pepper လို.ေခၚၾကပါတယ္။ ဥေရာပ နုိင္ငံေတြ ျဖစ္တဲ. ဂ်ာမနီတို. ျပင္သစ္ တို.လို နိုင္ငံက်ရင္ေတာ. paprika လို.ေျပာမွ သိၾကပါတယ္၊ Chili ဆိုတဲ. ေ၀ါဟာရကေတာ. မကၠဆီကို ဘာသာစကားျဖစ္ပါတယ္။



ငရုတ္သီးမွာ အေရာင္ေတြ ကြဲျပားေနတာ ဘာေၾကာင့္လဲ

ငရုတ္သီးရဲ. အျပင္ဆံုးအလႊာမွာ ရွိတဲ. ဓါတ္ပစၥည္းေပၚမူတည္ျပီး အေရာင္ေတြ ကြဲ သြားတာျဖစ္ပါတယ္၊ အစိမ္းေရာင္ကေတာ. Chlorophyll ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အ၀ါေရာင္ကေတာ. Carotenoid အထူးသျဖင့္ alpha carotene ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ျပီး အနီေရာင္ကေတာ. capsanthin ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္ ။ သူတုိ.ရဲ.ပါ၀င္မွူ အခ်ိဴးအစားေပၚမူတည္ျပီးေတာ. ၾကားမွာရွိတဲ. အေရာင္ေတြလဲ ရွိနိုင္ပါတယ္။



ငရုတ္သီးကုိ ဘယ္တံုးကတည္းက လူေတြ စတင္အသံုးျပဳခဲ.တာလဲ



လူေတြ ငရုတ္သီးကို စတင္ စိုက္ပ်ိဴးတဲ. အေလ.အထကေတာ. BC 7500 ေလာက္ကတည္းကဆိုေတာ. နွစ္ေပါင္း၉၅၀၀ ေက်ာ္ျပီလို. ေျပာနုိင္ပါတယ္။ သူ.ထက္လဲ ေစာနုိင္တယ္လို. သုေတသီေတြက ဆိုပါတယ္၊ အေမရိကားတိုက္မွာ စသံုးခဲ.တယ္လို. သိရပါတယ္၊ ဒီကေန. မကၠဆီကို နိုင္ငံ အီၤေကြဒိုး( Ecuador) နုိင္ငံ ေဒသေတြ မွာ ေနထုိင္တဲ. ေရွးလူသားေတြက စတင္ သံုးခဲ.ၾကပါတယ္၊ ေနာက္ပိုင္းမွ ေတာင္နဲ. ေျမာက္အေမရိကားကို ျပန္.နွံ.ေရာက္ရွိျပီး အေမရိကားမွာ ရွိတဲ. ငရုတ္သီးကုိ Christofer Columbus ကေန တစ္ဆင့္မွ အာရွတိုက္ကို ဆက္လက္ျပန္နွံ.ေရာက္ရွိခဲ.တယ္လို. သိရပါတယ္။



ငရုတ္သီးမွာ ဘယ္လုိ အဟာရဓါတ္မ်ိဴးေတြ ပါ၀င္လဲ



ငရုတ္သီးမွာ ပါ၀င္တဲ. အဟာရဓါတ္ေတြက ေတာ.

1. Capsaicinoids

1.1 Capsaicin ( 32 - 38 %)

1.2 Dihydrocapsaicin( 18 - 52%)

ဒီဓါတ္ပစၥည္းေတြဟာ ငရုတ္သီးရဲ. အဓိက အာနိသင္ျဖစ္တဲ. ပူျခင္း၊ စပ္ျခင္း ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။



2. Carotenoid ( 0.3- 0.8 % )

2.1 Capsanthin ( dark red)

2.2 Alpha- carotene( yellow)

2.3 Violaxanthine ( orange)

ဒီဓါတ္ပစၥည္းေတြဟာ ငရုတ္သီးကုိ အနီေရာင္ ၊ အ၀ါေရာင္၊ လိေမၼာ္ေရာင္ေတြ ကို ေပးပါတယ္။



3. Flavonoid

3.1 Apiin

3.2 Luteolin-7-0 glucoside

ဒါေတြကေတာ. ေဆးဖက္၀င္တဲ. အာနိသင္ကုိ ေပးပါတယ္။



4. Volatilieoil ( 1.1% )

4.1 2 methoxy -3- isobutylpyrazine

4.2 N -13- methyl- tetraacetyl acetamide ( capsiamide )

ဒါကေတာ. ငရုတ္သီးကို ငရုတ္ဆံုထဲ ထည္.ေထာင္းရင္ ထြက္လာတဲ. မႊန္တဲ. သတၱိကိုေပးတဲ. ဓါတ္ပစၥည္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။



5. Vitamin- C ကေတာ. ငရုတ္သီးစိမ္းမွာပဲ ပါပါတယ္။



တခ်ိဳ. ငရုတ္သီးေတြ လံုး၀မစပ္တာ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ( ဥပမာ- ငရုတ္သီးပြပြၾကီးမ်ား)

ငရုတ္သီးစပ္ဖို.အတြက္ Capsainoid ေတြ ပါဖို. လိုပါတယ္ ၊ ငရုတ္သီးအမ်ိဳးမ်ိဳး ( sweet pepper) ေတြ က်ေတာ. Capsainoid ေတြ လံုး၀မပါ၀င္တဲ.အတြက္ မစပ္ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။



ငရုတ္သီးဟာ ေဆးဖက္၀င္တဲ.အသီးလို. ေျပာလို.ရပါသလား

ရပါတယ္။ အင္မတန္မွ ေဆးဖက္၀င္တယ္လို.ေျပာလို.ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ. တန္ေဆးလြန္ေဘးဆိုတဲ. စကားအတိုင္း အေတာ္အသင့္ စားတာ ေကာင္းေပမဲ. တရားလြန္စားရင္ေတာ. မေကာင္းဘူးေပါ.။ ငရုတ္သီးရဲ. အာနိသင္ေတြကို သရုပ္ခြဲၾကည္.ရင္ ပံုမွန္စားသူေတြ အေနနဲ.

၁။ Good appetizer- အစာစားခ်င္စိတ္ကို ျဖစ္ေပၚေစျခင္း၊ စားေသာက္ဖြယ္ရာမ်ားကို ပိုမိုအရသာရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း၊ ဒါကေတာ. အားလံုးသိျပီးသားပါ၊ ငရုတ္သီးမပါရင္ ဘာမွ စားလို. အရသာမရွိပါဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို. လူမ်ိဳးေတြက ပုိျပီးေတာ.သံုးေလ့ရွိပါတယ္။

၂။ Antibiotic effect- ငရုတ္သီးဟာ ဘက္တီးရီးယား ပိုးေတြကို ေသေစပါတယ္၊ ငရုတ္သီး ထဲမွာ သာမန္အားျဖင့္ ဘက္တီးရီးယားေတြ မေပါက္နိုင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဟင္းထဲ တည္.ခ်က္ရင္လဲ ဟင္းထဲမွာ ရွိတဲ. ေရာဂါပိုးေတြကုိပါ ေသေစနုိင္ပါတယ္။ သူေသေစတဲ.ေရာဂါပုိးေတြကေတာ. Bacillus cereus, Bacillus subtilis, Clostridium sporogenes. Clostridium tetani, Streptococus pyogene တို.ျဖစ္ပါတယ္။ဒါ.အျပင္ အစာအိမ္ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ. H- pylori ကိုပါ ေသေစနုိင္တဲ. အာနိသင္ရွိပါတယ္၊ ဒါေပမဲ. fungus ေတြကိုေတာ. မသတ္နို္င္ပါ၊ ဒါေၾကာင့္ ငရုတ္သီးဟာ မွိဳတတ္လြယ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ပါ၀င္တဲ. Carotenoid ေတြကေန Vitamin A အနည္းငယ္ရေစနုိ္င္သလို Vitamin C ကိုလည္း အနည္းငယ္ရေစပါတယ္ ၊ Vitamin C ကေတာ. အစိမ္းမွာပဲ ရျပီး ငရုတ္သီး အေျခာက္မွာ မရနုိင္ပါ။

၄။ Analgesic effect- ေနာက္အေရးပါတဲ. အာနိသင္တစ္ခုကေတာ. အကုိက္အခဲ သက္သာေစတဲ. အာနိသင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ဒါကေတာ. ငရုတ္သီးကုိ ဒီအတိုင္းစားရံုနဲ. မရနုိင္ပါဘူး။ သဘာ၀ေဆး၀ါးေတြ ထုတ္လုပ္တဲ. ေဆး၀ါးစက္ရံုေတြမွာ ငရုတ္သီးရဲ. အဆီအနွစ္ေတြကို ထုတ္ျပီး Capsaicin ကို အသံုးျပဳမွ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လိမ္းေဆးေတြမွာ ထည္.သြင္းျပီး အသံုးျပဳရပါတယ္။ ၾကြက္သားေတြ ေရာင္ရမ္းနာက်င္တာတို. အဆစ္အျမစ္ေတြ ေရာင္ရမ္းနာက်င္ ကိုက္ခဲတာေတြကို သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစပါတယ္။ ဒီလို ေရာင္ရမ္းတဲ. ေနရာမွာ substance- P ဆိုတဲ. ဓါတ္တစ္မ်ိဴး ထုတ္ပါတယ္။ အဲ.ဒီ ဓါတ္ပစၥည္းေၾကာင့္ နာက်င္မွူနဲ. ေရာင္ရမ္းမွုကုိျဖစ္ေစတာျဖစ္ပါတယ္။။ ဒီလိုမ်ိဴး substance P ေတြ ထြက္ဖို. လွံဳ.ေဆာ္တာက calcium influx ျဖစ္ျပီး ဒီလိုျဖစ္ဖို. C - type banilloid receptor ( VR1 ) ဆိုတာ လိုအပ္ပါတယ္။ Capsaicin ဟာ အဲ.ဒီ receptor အလုပ္ မလုပ္ေတာ.တဲ. အတြက္ substance P ထပ္မထုတ္နို္င္ေတာ.ပါဘူး၊ ဒါေၾကာင့္ အေရာင္က်ျပီး နာက်င္မွဴလည္း သက္သာသြားတာျဖစ္ပါတယ္။



ငရုတ္သီး အစိုနဲ. ငရုတ္သီး အေျခာက္ မွဳန္. ဘယ္ဟာက ပုိျပီး ေဆးဘက္၀င္တယ္ အႏၱရာယ္ကင္းပါသလဲ

ငရုတ္သီးအစို လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ကေတာ. အေတာ္အသင့္ စားရင္ ဘာအႏၱရာယ္မွမရွိဘူးလို.ေျပာလို.ရပါတယ္။ သိပ္မ်ားရင္သာ ရင္ေတြပူလာျပီး ဗိုက္နာတာမ်ိဴး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ. ၀မ္းသြားတဲ. အခါ စအို၀တစ္၀ိုက္မွာ ပူစပ္ ပူေလာင္ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ငရုတ္သီး ေျခာက္ကေတာ. သန္.သန္.ရွင္းရွင္းနဲ. ေဘးကင္းေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ. သိပ္ျပသနာမရွိေပမဲ. ေသေသခ်ာခ်ာမလုပ္ရင္ေတာ. အင္မတန္ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ အဓိက အႏၱရာယ္ကေတာ. Aflatoxin လို.ေခၚတဲ. မွိဳဆိပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ငရုတ္သီး ေျခာက္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေျခာက္ေအာင္ မလွမ္းရင္ အထဲမွာ မွိုလိုက္တတ္ပါတယ္၊ ပိုဆိုးတာက ေရာင္းတဲ.သူေတြဟာ အေလးခ်ိန္တိုးေအာင္ ေရနဲ.ဖ်န္းေပးတဲ. အေလ.အက်င့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေရနဲ. ျဖန္းလုိက္ရင္ ခဏေလးနဲ. မွိုတတ္ပါတယ္။အဲ.ဒီမွိဳေတြဟာ မ်က္စိနဲ. မျမင္နုိင္ေတာ. အမွုန္.ၾကိတ္လိုက္ရင္ ဘယ္လုိမွ မသိနုိင္ပါဘူး။ဒါကို စားမိရင္ ကင္ဆာမ်ိဴးစံု အထူးသျဖင့္ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ဖို. အလားအလာ အလြန္မ်ားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္ပြားရတဲ. အဓိက အေၾကာင္းအရင္းေတြထဲမွာB ပိုး C ပိုး ဗိုင္းရပ္စ္ ရယ္ Aflatoxin ရယ္ အဓိက အေၾကာင္းအေရင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ. ငရုတ္သီးမွုန္.ဆိုတာလဲ မသံုးမျဖစ္သံုးေနၾကရေလေတာ. အႏၱရာယ္ကင္းတဲ. တံဆိပ္ကို ေရြးခ်ယ္ ၀ယ္ယူ အသံုးျပဳတတ္ဖို. လိုပါတယ္။ ကိုယ္.ဟာကိုယ္အိမ္မွာ Home made ငရုတ္သီးေျခာက္ကို မွိုမတတ္ေအာင္ လုပ္စားရင္ ေတာ. အေကာင္းဆံုးပါပဲ။



ငရုတ္သီးနဲ. မတည္.ေသာ ေဆး၀ါးမ်ား

ရုတ္သီးပါတဲ. အစာစားရင္ တြဲမသံုးသင့္တဲ. အေနာက္တုိင္းေဆးေတြ အေနနဲ.ကေတာ.

၁။ Aspirin ဒီေဆးရဲ. side effect ကို ပုိဆိုးေစပါတယ္။ ၁၉၉၉ ခုနွစ္တုန္းက ေလ့လာေတြ.ရွိခ်က္အရ Aspirin ေဆးရဲ. side effect ျဖစ္တဲ. အစာအိမ္နဲ. အူနံရံ တို္က္စားမွူကို ပိုမို ဆိုးေစပါတယ္ Aspirin ပါတဲ. ေဆးေသာက္ရင္ အစာစားျပီးမွ ေသာက္ပါလို. ဆရာ၀န္ေတြက ညႊန္ေလ.ရွိပါတယ္။ အေရးၾကီးတာက အဲဒီအစားအစာထဲမွာ ငရုတ္သီးအစိုပဲျဖစ္ျဖစ္ အေျခာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္ မပါဖို. လိုပါတယ္။

၂။ ေသြးက်ဲေစတတ္ေသာ ေဆးမ်ားျဖစ္တဲ. Aspirin, Antiplatelet, Anticoagulants, Heparin ေတြကို သံုးေနတဲ.သူေတြမွာ ငရုတ္သီးကို ေလွ်ာ.စားရပါမယ္၊ ဘာလို.လဲဆုိေတာ. ငရုတ္သီး ကိုယ္တုိင္က ေသြးက်ဲေစတတ္ သတၱိရွိတဲ. အတြက္ ေသြးကုိ လုိတာထက္ပိုက်ဲျပီး ခႏၶာကိုယ္ကေန ေသြးထြက္လြန္ေစနုိင္လို.ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ. အင္မတန္ အေရးၾကီးတဲ. အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။

၃။ ACE inhibitor လို.ေခၚတဲ. ေသြးတုိးေရာဂါမွာ အသံုးျပဳတဲ. ေဆးနဲ. တြဲစားရင္ထူးျခားတဲ. side effect ရတတ္ပါတယ္ ၁၉၉၀ ခုနွစ္က ထြက္ရွိခဲ.တဲ. ေလ့လာသုေတသန ျပဳခ်က္အရ ဒီေဆးေတြ ေသာက္သံုးေနတဲ.သူေတြ မွာ ေဆးနဲ. ငရုတ္သီး နဲ. စားခ်ိန္နီးရင္ ရုတ္တရက္ ေခ်ာင္းဆုိးလာတတ္တယ္လို. ဆိ္ုပါတယ္။



ငရုတ္သီး မစားသင့္တဲ. အေျခအေန



ငရုတ္သီး အစိုကေတာ. ပံုမွန္စားရင္ဘာမွ ျပသနာ ၾကီးၾကီးမားမား မရွိေတာ. သိပ္ေရွာင္စရာ မလိုပါဘူး၊ ငရုတ္သီး အေျခာက္မွဳန္.မ်ားမ်ားမစားသင့္တဲ. အေျခအေနကေတာ.

၁။အသည္းေရာဂါအမ်ိဴးမ်ိဴး

၂။အစာအိမ္ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ အစာအိမ္အနာျဖစ္ျခင္း၊

၃။အူလမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းျခင္း ၊ တိုက္ဖြိဳက္ေရာဂါ

၄။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ

၅။ခႏၶာကိုယ္မွ ေသြးထြက္လြန္ေရာဂါ ရွိသူမ်ား

ဥပမာ- Hemophilia, Leukemia, Thrombocytopenia.



ငရုတ္သီး ပါတဲ. လိမ္းေဆးေတြ မလိမ္းသင့္တဲ. အေျခအေန

ငရုတ္သီး Capaisin ကိုအဓိကအားျဖင့္ ပရုတ္ဆီတို. ေတဇာဘမ္းတုိ.လို အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္လိမ္းေဆးေတြမွာ အသံုးျပဳေလ.ရွိပါတယ္။အဓိကအေနနဲ.

၁။ မ်က္စိထဲမ၀င္ေအာင္ ဂရုစိုက္ရပါမယ္၊၀င္ရင္ မ်က္စိ ထိခိုက္ပ်က္စီးနိုင္ပါတယ္၊ ငရုတ္သီးလဲ ၀င္လုိ.မရပါ။

၂။ အနာေတြမွာ မလိမ္းရပါဘူး၊ အထူးသျဖင့္ ရုတ္တရက္ ထိခိုက္ဒဏ္ရာေတြမွာ မလိမ္းရပါဘူး။

၃။ ပုရြက္ဆိတ္ တို. ခါခ်ဥ္တို. စတဲ. အဆိပ္ရွိတဲ. သတၱ၀ါေတြ ကိုက္လို.ေရာင္တာ နာတာဆိုရင္ မလိမ္းရပါဘူး၊ အဆိပ္ေတြ အလြယ္တကူ ျပန္.နွံ.ေအာင္ အားေပးလို.ျဖစ္ပါတယ္။

Dr Khin Maung Lwin( FAME)

Posted in: က်န္းမာေရး